Ticaret ve Şirketler Hukukuna İlişkin Sıkça Sorulan Sorular

Ticaret hukuku, işletmeler veya bir ticari faaliyette bulunan kişiler arasındaki hukuki ilişkileri düzenleyen bir hukuk dalıdır.

Bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kimseye tacir denir.

Bir ticari işletmeyi kurup açtığını sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır.

Tacir; basiretli bir iş adamı gibi davranmakla yükümlüdür, ticari örf ve âdete tabidir, defter tutmak zorundadır, iflasa tabidir, ticaret unvanı seçmek ve kullanmak zorunluluğu vardır, işletme adı kullanma hakkı vardır, işletmesini 15 gün içinde ticari sicile işletmek ve ticaret odasına kaydolmak zorundadır, fatura ve teyit mektubu düzenlemek zorundadır, ücret ve faiz isteme hakkı vardır, ticari iş karinesine sahiptir.

Ülkemizde; Anonim Şirket (A.Ş.), Limited Şirket (Ltd. Şti.), Komandit Şirket (Kom. Şti.), Kooperatifler,
Kollektif (Koll. Şti.) Şirketler faaliyet göstermektedir.

Anonim şirket çok kısaca, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.

Limited şirket, bir ya da birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan, esas sermayesi belirli olan ve bu sermayenin esas sermaye paylarının toplamından oluşan ticaret şirketidir.

İki ya da daha fazla kişi tarafından ticari faaliyet gösteren bir işletmeyi müşterek olarak aynı ticari unvan altında işletme amacı ile kurulan şirket türüdür.

Kooperatif, insan ihtiyaçlarını karşılıklı yardımlaşma yoluyla giderilmesini sağlamak ve ortakların çıkarlarını korumak amacıyla oluşturulan ekonomik kuruluştur.

Ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortakların hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.

Şahıs şirketi, yalnızca tek bir kişiye ait olan ve o kişinin ticari iş faaliyetlerini gerçekleştiği işletme türüdür. Bu şirket türü genellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde tercih edilir. Adi ortaklık, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşme ile kurulmaktadır.

Şahıs şirketlerin ortakları şahıs şirketin borçlarından bütün mal varlıklarıyla sorumluyken, limited ve anonim şirketlerde şirket, borçlarından kendi mal varlığıyla sorumludur ve ortakların mal varlığına gidilmez. Ancak belirli bir ticari hacmin üzerine çıkıldığında daha iyi bir yönetim modeli, daha efektif bir çalışma mekanizması ve en önemlisi, daha stabil bir işleyiş için limited ya da anonim şirket tercih edilmelidir. Komandit ve kollektif şirket ülkemizde çok tercih edilmezken kooperatiflerin varlığı ise oldukça sınırlıdır.

Anonim şirketlerde ortak sayısında üst sınır yoktur. Buna mukabil limited şirketlerde üst sınır 50’dir. Anonim şirket ortakları, sermaya borçlarını ödedikleri takdirde şahsi sorumluluklarına gidilemez. Buna karşın limited şirketlerde şirket ortakları SGK primi, vergi borcu gibi kamu borçlarından sorumlulukları devam edebilmektedir. Anonim şirketlerde hisse devri kolayca olurken limited şirkette hisse devri ancak noter vasıtasıyla olabilmektedir.

Ticari Sözleşmeler, gerek gerçek ve gerekse tüzel kişi olan tacirlerin her türlü hukuki ilişkilerini sözleşme serbestisi ilkesi ve sınırları çerçevesinde ortaya koyan  ve her iki tarafı da bağlayan  hukuki metinlerdir.

Kıymetli evrak genel olarak bir alacak veya diğer bir hakkı içeren bir senet olup bu haklar ancak ve ancak senet vasıtasıyla ileri sürülebilir veya devredilebilirler.

Bono, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen bir kıymetli evraktır.

Bir senedin bono olarak kabul edilebilmesi için; bono veya emre yazılı senet ibaresini içermesi, belirli bir meblağı kayıtsız şartsız ödeme vaadi olması, lehdarın adının ve soyadının yer alması, düzenleme tarihinin belli olması ve düzenleyenin imzasının bulunması gerekmektedir.

Çek, kıymetli evrak niteliğine sahip, keşideci (düzenleyen), lehtar ve muhatap (banka) arasındaki üçlü bir havale ilişkisini barındıran, bir alacak hakkını içeren kambiyo senedi türüdür.

Çekten söz edebilmek için; çek kelimesinin bulunması, kayıtsız, şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi içermesi, ödenecek meblağlar herhangi bir kayıt ya da şarta bağlanmaması, ödeyecek kimsenin (muhatabın) adının ve soyadının bulunması, muhatabın sadece banka olması, keşide tarihinin ve keşide edenin imzasının bulunması gerekmektedir.